فـِداها أبـُوها . پـدرش به فـدایـش

فاطمه معصومه _{(سلام الله علیها)} مشهور به کریمه اهل بیت، دختر امام کاظم_{(علیه السلام)} و خواهر امام رضا(علیه السلام).

حضرت معصومه در ۲۰۱ قمری برای دیدار برادرش امام رضا(ع) در طوس، از مدینه به ایران آمد؛ اما در میانه راه، به علت بیماری درگذشت و در قم به خاک سپرده شد. عالمان شیعه، ویژگی‌های شخصیتی و علمی وی را ستوده و از او روایاتی نیز نقل کرده‌اند.

ولادت و نسب

در منابع متقدم، روز ولادت و درگذشت حضرت معصومه (سلام الله علیها) نیامده اما برخی از منابع متأخر ولادت او را ۱ ذی‌القعده سال ۱۷۳ق، در مدینه ^:

نام کتاب : مستدرک سفینة البحار نویسنده : النمازی، الشیخ علی    جلد : 5  صفحه : 221

http://yon.ir/C4xRT

و وفات ایشان را ۱۰ ربیع‌الثانی سال ۲۰۱ قمری عنوان کرده‌اند.

تاریخ تولد و وفات: آیت الله سید موسی شبیری زنجانی، ضمن ساختگی دانستن تاریخ ولادت و وفات حضرت معصومه، ماجرای جعل آن را نیز نقل کرده است. ^{[شبیری زنجانی، جرعه‌ای از دریا، ۱۳۹۰ش، ج۲، ص۵۱۶]} نویسنده کتاب ریاحین الشریعه، تاریخ ادعا شده را بی‌اصل می‌داند. او مدعی است با مراجعه به منبع مورد ادعای شاه عبدالعظیمی چیزی در این باره نیافته است. او همچنین نقل می‌کند که این مطلب را با آیت الله سید شهاب‌الدین مرعشی نجفی در میان گذارده و او نیز تاکید کرده است که این دو تاریخ ساختگی و جعلی است و آیت الله مرعشی شخص جاعل را می‌شناخته و انگیزه او را می‌دانسته است.^{[محلاتی، ذبیح الله، ریاحین الشریعه، ج۵، ص۳۱-۳۲]}

اسماء و القاب

از القاب وی می‌توان به معصومه، طاهره، حمیده، رشیده، تقیه، نقیه، رضیه، مرضیه، سیده، اُخت الرضا اشاره کرد.

معصومه

معصومه»، مشهورترین نام یا لقب این بانو است. این نام، از روایتی منتسب به امام رضا_{(علیه السلام)} اخذ شده است که فرمود: هر کس معصومه را در قم زیارت کند مانند کسی است که مرا زیارت کرده است.»

مَنْ زَارَ الْمَعصُومَةَ بِقُمْ کَمَنْ زَارَنى.»

مجلسی، زاد المعاد، ۱۴۲۳ق، ص۵۴۷

مقام علمی

آیت الله سید نصر الله مستنبط از کتاب کشف اللئالى‏» نقل‏فرموده که روزى عده‏اى از شیعیان وارد مدینه شدند و پرسشهایى‏داشتند که مى‏خواستند از محضر امام کاظم(ع) بپرسند. امام(ع) درسفر بودند، پرسشهاى خود را نوشته به دودمان امامت تقدیم‏نمودند، چون عزم سفر کردند براى پاسخ پرسشهاى خود به منزل‏امام(ع) شرفیاب شدند، امام کاظم(ع) مراجعت نفرموده بود و آنهاامکان توقف نداشتند، از این رو حضرت معصومه(س) پاسخ آن پرسشهارا نوشتند و به آنها تسلیم نمودند، آنها با مسرت فراوان ازمدینه منوره خارج شدند، در بیرون مدینه با امام کاظم(ع) مصادف‏شدند و داستان خود را براى آن حضرت شرح دادند.

هنگامى که امام(ع) پرسشهاى آنان و پاسخهاى حضرت معصومه(س) راملاحظه کردند، سه بار فرمودند: فداها ابوها» پدرش به قربانش باد.» باتوجه به این که‏ حضرت معصومه(س) به هنگام دستگیرى پدر بزرگوارش خردسال بود،این داستان از مقام بسیار والا و دانش بسیار گسترده آن حضرت‏ حکایت مى‏کند.

مقام شفاعت

بر پایه برخی روایات، حضرت معصومه از مقام شفاعت نزد خداوند برخوردار است و شیعیان با شفاعت او وارد بهشت می‌شوند. از جمله از امام صادق(ع) روایت شده است که:

وروى القاضی نور الله التستری [قدس الله روحه] فی کتاب " مجالس المؤمنین " عن الصادق علیه السلام أنه قال: إن لله حرما وهو مکة، ألا إن لرسول الله حرما وهو المدینة، ألا وإن لأمیر المؤمنین حرما وهو الکوفة، ألا وإن قم الکوفة الصغیرة.
ألا إن للجنة ثمانیة أبواب ثلاثة منها إلى قم، تقبض فیها امرأة من ولدی اسمها فاطمة بنت موسى، وتدخل بشفاعتها شیعتی الجنة بأجمعهم.

در قم، بانویی از نسل من دفن می‌گردد که فاطمه نامیده می‌شود، با شفاعت او همه شیعیانِ ما وارد بهشت می‌شوند.»

http://yon.ir/nPdFO

نام کتاب : بحار الأنوار - ط دارالاحیاء التراث نویسنده : العلامة المجلسی    جلد : 57  صفحه : 228

درگذشت

شیعیان پیکر او را تشییع کردند و در منطقه‌ای به نام بابلان(حرم کنونی) که متعلق به موسی بن خزرج بود به خاک سپردند. درباره ماجرای دفن حضرت معصومه، کرامات و امور خارق العاده‌ای نیز نقل کرده‌اند. موسی بن خزرج سایبانی از بوریا بر فراز قبر وی قرار داد تا اینکه در سال ۲۵۶ زینب دختر امام جواد (ع) که برای زیارت مزار عمه خود، به قم آمده بود، قبه‌ای بر فراز آن بنا کرد :

٩ ـ تاریخ قم : للحسن بن محمد القمی ، قال أخبرنی مشایخ قم عن آبائی أنه لما أخرج المأمون الرضا علیه السلام من المدینة إلى مرو لولایة العهد فی سنة مائتین من الهجرة خرجت فاطمة اخته تقصده فی سنة إحدى ومائتین فلما وصلت إلى ساوة مرضت فسألت کم بینها وبین قم؟ قالوا : عشر فراسخ ، فقالت : احملونی إلیها فحملوها إلى قم وأنزلوها فی بیت موسى بن خرزج بن سعد الاشعری ، قال : وفی أصح الروایات أنه لما وصل خبرها إلى قم استقبلها أشراف قم وتقدمهم موسى بن الخزرج ، فلما وصل إلیها أخذ بزمام ناقتها وجرها إلى منزله ، وکانت فی داره سبعة عشر یوما ثم توفیت رضی‌الله‌عنها ، فأمر موسى بتغسیلها وتکفینها وصلى علیها ودفنها فی أرض کانت له وهی الآن روضتها ، وبنى علیها سقیفة من البواری ، إلى أن بـَنَت ساخت» زینبُ بِنت محمد بن علی الجواد علیه السلام علیها قبة.

http://yon.ir/D8YTz

نام کتاب : بحار الأنوار - ط دارالاحیاء التراث نویسنده : العلامة المجلسی    جلد : 48  صفحه : 290

رحلت حضرت فاطمه معصومه سلام الله علیها را تسلیت عرض می نمائیم.